Stres Nedir?

İnsan hayatında çeşitli sebeplerle istenmeyen olaylar yaşanabilir. Bunlar bazen duygu, bazen de düşüncelere hitap edebilir. Kimi zaman da başkalarının davranışları bizleri rahatsız edebilir. Son 20 yılda hayatlarımızda geniş bir yer tutan kavram olan stres nedir sorusu tam da bu noktaya ortaya çıkmaktadır. Stres; farklı nedenlerle insanların duygu, düşünce ve davranışlarında olumsuz etkilere neden olan olay, düşünce veya olguların tamamı, olarak tanımlanabilir.

Stresin tanımına bakıldığında oldukça geniş bir kavram olduğu görülebilir. Her insanın stres algılama düzeyi ve baş etme seviyeleri de birbirinden farklıdır. Bu yüzden de herkes için stres nedenleri farklı olabildiği gibi hayatlarına yaptığı etki de farklılaşabilir. bu sebeple de psikologlar stres faktörlerini birey bazlı olarak incelemektedir.

Birbirinden bağımsız duygu ve düşünceler birer stres kaynağı olabilir. Aynı şekilde, bu duyguların bir araya gelmesiyle de daha yoğun bir stres oluşabilir. Her birey için farklı olabilse de genel itibariyle çoğu insanda stresi tetikleyen duygular şu şekildedir:

• Heyecan
• Üzüntü
• Kaygı
• Keder
• Yas
• Belirsizlik
• Korku
• Öfke, sinir
• Mutluluk

Daha burada sıralananlar dışında pek çok duygu stres nedir sorusuna birer yanıt olabilir. Burada dikkat çekici olan maddeler ise mutluluk ve heyecandır. Yalnızca olumsuz duygular değil olumlu olanlar da birer stres faktörü olabilmektedir. Örnek vermek gerekirse düğün stresi veya işe başlama stresi söylenebilir.

Stres Neden Olur?

Stresin tanımı ve ne olduğunu ifade ettikten sonra nedenlerinden söz etmek gerekir. Aslında yukarıda sayılan duygular birer stres nedenidir. Elbette bu duygular anlamsız yere gelişmezler. Olumlu veya olumsuz hayatımızda yaşanan olaylar, bu duyguları tetikler. Stresli yaşam olayı dediğimiz kavram ise bu noktada ortaya çıkar. Stres neden olur sorusuna aşağıdaki maddelerle yanıt verilebilir:

• Aile içindeki fikir ayrılıklar
• İş hayatıyla ilgili sorunlar
• Okul hayatındaki başarısızlıklar
• Sosyal çevreyle olan istenmeyen etkileşimler
• Ekonomik kaygılar
• Gelecek kaygıları
• Sınav kaygıları
• Evlilik veya boşanma süreçleri
• Hamilelik, baba adaylığı

Burada sayılamayacak kadar çeşitli olay stres nedenleri arasında yer alabilir. Yukarıda da bahsedildiği üzere kişilik özellikleri, savunma mekanizmaları gibi etkenler stres oluşumuna doğru etki ederler.

Stres Belirtileri Nelerdir?

İnsan, yaşadığı stres durumlarına belirli tepkiler verir. Stres tepkisi olarak da adlandırılan bu durum, aslında stres belirtilerini oluşturur. Pek çok insan yaşadığı olayın kendisinde strese neden olduğunu bilir. Ancak, özellikle fiziksel belirtilere dönüşen stres faktörlerinde bunun gözden kaçması mümkün olabilir. Ayrıca bir insanın stresli olduğunun sosyal çevresi tarafından fark edilmesi de önemlidir. Bu bağlamda fark edilebilecek stres belirtileri nelerdir denildiğinde:

• Baş ağrısı
• Uyku düzensizlikleri
• Mide bulantısı
• Karın ağrısı
• Kalp çarpıntıları
• Dikkat toplama güçlükleri
• Motivasyon ve/veya enerji kayıpları
• İştah düzensizlikleri
• Ellerde ve/veya ayaklarda titremeler
• Duyu hassasiyeti (özellikle sesli uyaranlara karşı)

Yukarıda sıralanan stres belirtileri bir arada veya tek tek görülebilir. Ayrıca her kişide benzer tepkiler görülebileceği gibi birbirinden çok farklı belirtiler de ortaya çıkabilir. Bununla birlikte bir kişi, benzer stresli olaylar karşısında farklı tepkiler verebilecektir. Burada olayın yaşandığı konsept, kişinin o anki ruh hali veya genel stres düzeyi gibi çok sayıda faktör etkili olmaktadır.

Stres Nasıl Geçer?

Bu sorunun cevabı hakkında onlarca basılmış kitap vardır. Stres nasıl geçer dendiğinde çok uzun yanıtlar verilebilir. Burada günlük hayatta uygulanabilecek birkaç ipucu vermek faydalı ve yeterli olacaktır. Bu doğrultuda yapılabilecekler aşağıda belirtilmiştir.

Psikolog Yardımı: İlk madde profesyonel yardımdan bahsetmek gerekir. Stresin uzun vadede çeşitli psikolojik hastalıklara yol açabildiği bilinmelidir. Bu sebeple yaşanan stres karşısında psikologlardan yardım istenebilir. Ayrıca stresle başa çıkma yolları da bu şekilde geliştirilebilir. Böylelikle uzun vadede bireysel olarak bu stresli durumları atlatabilme becerisi de kazanılabilir.

Spor ve Egzersiz: Fiziksel olarak iyi durumda olan bireyler, stresle daha kolay baş edebilirler. Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur, sözü de bunu destekler niteliktedir. Düzenli olarak spor yapan kişiler aynı zamanda bir hobi edinmiş olur. Fiziksel görünümün de iyileşmesiyle birlikte insanların özgüveni artacaktır. Bunun olumlu sonucunda ise stresle baş etme mekanizmaları kendiliğinden gelişme eğilimine geçecektir. Bu sebeple stres nasıl geçer sorusunun yanıtlarından birisi düzenli spor ve egzersizden geçer.

Hobiler: Yukarıda bahsedildiği gibi hobiler, strese karşı etkili birer silahtırlar. İnsanın keyif aldığı ve stresten uzaklaştıran her şey birer hobi olabilir. Spor yapmak, film izlemek, oyun oynamak veya kafede oturmak; birer hobi örnekleridir. Tercihen başka insanlarla birlikte yapılabilen hobiler daha faydalı olabilir. Bireysel yapılan aktivitelerden keyif almaktan hoşlanan kişiler de elbette bu tarzda hobilere yönelebilirler.

Nefes Egzersizleri: Aslında derin nefes alış verişin stres anlarında yapılması fayda sağlar. Fakat çoğu insanın aklına bunu yapmak gelmez. Bu sebeple sakin ve huzurluyken de düzenli olarak nefes egzersizleri yapmalısınız. Bu sayede, artık bir alışkanlık edinmiş olacaksınız. Böylelikle kaygılı anlarınızda stres nasıl geçer sorusu aklınızda geldiğinde otomatik olarak nefes alışverişe yönlenebileceksiniz. Bunun için burundan nefesi çekip birkaç saniye bekleyin. Ardından nefesi ağızdan verin. Gün içerisinde sık sık bunu tekrarlayabilirsiniz.

Her konuda olduğu gibi, psikolojik sağlık ve iyileşme süreçlerinde de uzman desteği almak büyük önem taşımaktadır.  Samsun psikolog ihtiyaçlarınızda, Manapsikolog olarak yanınızda olduğumuzu hatırlatmak isteriz.

Yaşamın getirdiği zorluklarla başa çıkmak, kendinizi daha iyi anlamak veya ilişkilerinizi güçlendirmek için profesyonel yardım almanın değerini küçümsemeyin. Samsun’da kaliteli ve anlayışlı psikolojik destek arayışınızda, deneyimli ekibimizle her zaman yanınızdayız. İyi bir dinleyici ve rehber arıyorsanız, Manapsikolog olarak sizlere destek olmak için buradayız.

Sık Sorulan Sorular

Stresle ilgili sık sorulan soruların cevaplarını inceleyelim.